Kirman’da Çerkes köyleri ve Gökci Çerkes köyünün kurulması – Haberinolsun.net.tr

Bu kitap mutlaka okunmalı ve ezberlenmelidir (3): Kirman’da Kurulan Çerkes Köyleri.

Kirman’da Çerkes köylerinin kurulması

1892 yılı başlarında Göçmen Komiserliği tarafından Ömerözü yaylasından Kirman’a gönderilen Çermanlar, kısa sürede Kirman’a geldiler. Önce şehrin medrese ve hanlarına geçici olarak yerleştirildiler. 1892 sonbaharında Kirman’ın merkezine ulaşan Çerkeslerin, takip edenlerin yanı sıra 180 ailede 870 kişi olduğu açıktır. Bunlardan 66 aileden 283’ü Ergley’e nakledilerek Bilgicak’a yerleştirildi. (BOA, Ş.D., No. 1717/38;) Kirman’da kalanlar iki köye yerleştiler.

Goxi Çerkes Köyü

Köyün nüfusu Kafkasya’dan gelen Çerkes Türklerinden oluşmaktadır. Avşar Türklerinin Nahçıvan kenti yakınlarında yerleştiği Gökçe şehrinin anısına verilen isimdir. Moğol kuraklığından ve stresinden bıkan bir grup yerli Anadolu’ya gelerek bu bölgeye yerleşmiş ve antik kentlerinin adını burada yaşatmıştır. Daha sonra bu köye Çerkesler de geldi.

Merkez Kirman ilçesinde bir köy. Köy, 37° 3′ 57.348”K ve 33°17 21.3396”D koordinatlarında yer almaktadır.Köy, Kerman’ın güneydoğusunda yer almaktadır.

Köy Karaman’a 18 km uzaklıkta olup Dereköy (Fisandon), Zengen, Lale, Tavşanlı ve Tarlaören köylerine komşudur. Köye 8 km’den daha yakın 5 köy vardır. Tarlaurin 4,12 km, Zangan 5,81 km, Tavşanlı 5,91 km, Sitthasan 6,2 km, Dereköy (Visundun) 7 km.

Kirman tarihini eski eserleri ve kitabeleriyle araştıran ve bunu kitabında yayımlayan İbrahim Hakkı Konyalı (ö. 1311 / 1896 MS 1984), Mersin yolunun eski zamanlarda Gökca’dan geçtiği bilgisini verir. Konvoylar burada durdu.

Gökçe’nin Karanlık Çağlara dayanan kadim bir geçmişi olduğunu kaydeden KONYALI, “Suyun bol olduğu ve ilk aletlerle yontulmaya uygun taşların daha sonra sertleştirildiği bu köy ve çevresi çok eski bir yerleşim yeriydi. Hristiyanlığın ilk devirlerinde insanlara tapınak, manastır ve ayazma olarak hizmet veren insan yapımı birçok mağara, çukur ve sarnıç vardır.Köyün güneyinde on beşten fazla mağara ve Balık’ta sarnıçlar vardır. ve Kordir.Bunlar Hertz.Hristiyanların İsa’nın havarilerinden St.Paul’den sonraki tapınaklarıdır.Yerliler buralara “Gizli Kilise” adını verirler. o diyor.

Kerman’ın 18 kilometre güneyinde ve Mott karayolu üzerinde bulunan bu köy, 16. yüzyılda inşa edilmiştir. Yüzyılın köylerinden biridir. (Osman Gümüşü, Onaltıncı Yüzyılda Larendi (Kerman) Yöresinde Yerleşim ve Nüfus, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2001, s. 60).

İlk yerleşimciler dağıldıktan sonra uzun yıllar Bolacalı Yörükler yayla olarak kullanmışlardır. İçel ilçesinde oldukça kalabalık bir topluluk olan Bolacalı Yörüklerin gelişi 18’inde oldu. Yüzyılın başlarında olduğuna inanılmaktadır. Çünkü bazı hırsızlık olaylarına karışan Bulakalılar, 1708 yılında Silifke ve Mott çevresine yerleşerek yerleşmişlerdir. (Yusuf Halashoğlu, Aşiretler, Cemiyetler, Anadolu’da Boylar (1453-1650), CI-II, TTK Yayınları, Ankara 2009, s. 83129.)

Bu tarihlerden sonra yarı göçebe olarak yaşamlarını sürdürdükleri için her yıl yaz aylarında Gökçe köyüne gelip gitmeye başlamışlardır. on dokuzuncu. yüzyıl Bulaka Bedevileri tarafından yaptırılan güzel cami günümüzde de kullanılmaktadır.

Çerkeslerin bu köye yerleştikleri ve 1878 yılında Kafkaslardan göç ettikleri söylenir. Önce İstanbul’da bir süre kaldıktan sonra Konya’ya gönderildiler.

Bulakale Bedevilerinin ifadelerine göre, Çerkezler Kirman’a geldikten sonra Kökje köyünde yaşayan Bulakalılar köyü terk ederek Mut’un tepelerinden biri olan Demirkapı’ya yöneldiler. Bu arada Gökçe köyüne dağılmış olan Yörüklerin sayısı çok az olduğu için Çerkesler ile aralarında bir anlaşmazlık çıkmadı. (Bu bilgi 30 Ekim 2019 tarihinde Demirkapı köyü sakini Erdal Aslan’dan alınmıştır).

Gökçe köyüne yerleşen tüm Çerkesler, Abzah aşiretinin Berzeg aşiretindendir. Çerkesler arasında aşiretçilik çok önemli olduğu için 1891 yılında Kirman’a gelen gruptan hiç kimse bu köye yerleşmemiştir. Bu köyün Ramsey Birant 1950-1960 yılları arasında Demokrat Parti milletvekili olarak görev yaptı. Cahit Yılmaz bu köyden 1961-1965 yılları arasında Adalet Partisi’nden milletvekili oldu. Yetmişli yıllardan sonra köyde okuyan ve eğitim görenlerin sayısı arttıkça köyden köye nüfus hareketi başladı. şehir başladı.

Anayasa’nın 56. maddesine göre; “herkesggüvenli ve dengeli bir ortamda veyasAma o haklı. Bana gel – gelseko motorgBana aitgÇevreyi korumak ve çevre kirliliğini önlemek.sBu onların görevidir.”

Seraftin Gücü

Konya Ticaret Odası kitabı XVII-II. yüzyıl. deri

Geçmişten Günümüze Göç KONYA KİTAP XVII KONYA – 2019

Değerli Sahibi: Konya Ticaret Odası adına Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Öztec

Genel Yayın Yönetmeni: Özhan Say

Genel Yayın Yönetmeni: Mustafa Akgül

Editörler: a. Dr. Alaaddin Akoz – Prof. Dr. Dr. Doğan Yörük – Prof. Dr. karpuz

Yayın Kurulu: Abdullah Akadem – Arif Ayldez – Mustafa Kramerkan – Salih Özkan – Toman Yılmaz

İletişim adresi: Konya Ticaret Odası Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Vatan Caddesi No: 1 42040 Selçuklu / KONYA

Tel: +90332221 52 94 • +90332221 52 95
Faks: +90332353 05 46
İnternet: www.kto.org.tr
E-posta: [email protected] • [email protected]
ISBN: 978-605-137-759-9

• Kitabın tüm hakları Konya Ticaret Odası’na aittir. • Kitapta yayınlanan makaleler kaynak gösterilerek alınabilir. • Makalelerdeki görüşler, fikirler, görseller ve bilimsel materyallerin hukuki sorumluluğu yazarlara aittir.

Not: Fotoğraflar saha çalışması sırasında tarafımdan çekilmiştir.

İlgilenenler için kaynaklar:

1. Akter, Ahmed (2006), “Yeniden Yerleşim Öncesi Bir Eyaletten Amerika’ya Ermeni Göçü”, Doktora, TC Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir, 2006.

2. AKYÜZ, Jülide, 2008, “Göç Yollarında; Kafkaslardan Anadolu’ya Göç Hareketleri”, Ahmet Yousifi Üniversitesi, Türk Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi – Peleg, Yaz / 2008, Sayı 46: 37-56

3. ALTAN, Mübeyyin Batu (2007), “Yirminci Yüzyılda Kırım Tatarlarının Kırım’dan Türkiye’ye Göçleri (1930’lar ve 1940’lar Göçleri), Dördüncüsü. Kültürel Çalışmalar Sempozyumu: İç / Dış / Göç ve Kültür Eylül 2007Işık Üniversitesi, Şile İstanbul.

4. ARIK, Sabire (2007), “Bugüne Gelen Polonyalı Göçmenlerin Yansıması: Polonezköy (Adampol)”, Dördüncüsü. İç/Dış Kültürel Çalışmalar Sempozyumu/Göç ve Kültür, 15-17 Eylül 2007, Işık Şile Üniversitesi, İstanbul.

5. Ataman, Ramzi (2006), Türkiye’de Yaşayan Doğu Türkistan Uygur Türklerinin Kökenlerinin Sosyal ve Kültürel Kimlikleri – Kayseri Örneği, Yüksek Lisans Tezi, TC Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Bölümü Sosyoloji Bölümü, Temmuz 2006.

6. BAKAY, Gönül (2007), “Birimiz: Arnavutlar”, Dördüncüsü. İç/dış kültürel çalışmalar/göç ve kültür konulu seminer15-17 Eylül 2007, Işık Şile Üniversitesi, İstanbul.

7. Bayrekter, Hatice (2007), “Osmanlıların Balkanlardan Çekilmesi: Savaşlar, Devrimler ve Göçler,” TC Balıkesir Üniversitesi FEF Karesi Tarih Kulübü Bülteni, 2007/1, Ş. 65 – 86.

8. Bayakçı, Ahmed Salih (1996), Türkiye’ye Gelen Özbek Göçmenlerin Kimliklerinin Korunması, TC. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye Araştırmaları Enstitüsü, Tarih Bölümü, Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı, Yüksek lisans Teziİstanbul, 1996.

9. Bilge, Levent (2006), “Türk Romanında Savaş Sonrası Anadolu’ya Zorunlu Göç” DoktoraTC Marmara Üniversitesi, Türkiye Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yeni Türk Edebiyatı Bölümü, İstanbul, 2006.

10. Bozkurt, Jiray Signor (2010), Tito Sonrası Dönemde Eski Yugoslavya’da Türkler ve Müslümanlar”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi / Türk Dünyası Araştırmaları DergisiX/2 (Kış 2010), s. 51-95.

11. Çağlayan, Savaş (2007), “Bulgaristan’dan Türkiye’ye Göç: Bulgaristan Halk Cumhuriyeti’nin İlanından Günümüze”, Doktora, T.C. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Bölümü, İzmir, 2007.

12. Halim Kavuchlu, “1952-67 Yugoslavya-Makedonya’dan Türkiye’ye Toplu Göç ve Bursa’daki Göçmen Sektörü” Sahiplik, Cilt: XXXSayı 251.

13. DOĞANAY, Filiz (1996), “Göçmenlerin Türkiye’ye Yerleştirilmesi”, DPT.YBM 1997, ftp://ftp.dpt.gov.tr/pub/ekutup96, Kasım 1996, Ankara.

14. Eneli, Çağlar (2010), “Türkiye’de Gayrimüslim Azınlıklar ve Milliyetçilik: Kavramsal Algı Üzerine Bir Deneme” Kesişen – Türkiye’de Çatışan Dini ve Etnik KimliklerQul Yayınları, Ankara, 2010, s. 145 – 173.

15. HAJİAGA, Mehdi (2007), “Türkiye’deki İranlı Göçmenlerin Kimlik, Aidiyet ve Entegrasyon Sorunları (1979 İran Devrimi Sonrası)”, DoktoraAnkara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Bölümü, Ankara, 2007.

16. Halolaoğlu, Yusuf, “Ermenilerin Suriye’ye Nakli: Sürgün mü Soykırım mı? Belgeler.”

17. Hirschon, Rene (2005), 1923’te Ege Denizi’nde Türkiye ile Yunanistan arasındaki zorunlu nüfus mübadelesini geçmekİstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

18. Hüseyin, Ali (2007), “Batı Trakya Göçü”, Dördüncüsü. İç/dış kültürel çalışmalar/göç ve kültür konulu seminer15-17 Eylül 2007, Işık Şile Üniversitesi, İstanbul.

19. İPEK, Nadim (1995), “Ermenilerin Anadolu’dan Amerika’ya Göçü” OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi), Sürüm: 6 Sayfalar: 257-280 DOI: 10.1501 / OTAM_0000000246 Yayın Tarihi: 1995, .

20. KARPAT, Kemal H. (2010), Osmanlı’dan günümüze etnik göçler ve göçlerTemas Yayınları, İstanbul, 2010.

21. KILIÇBEYLİ, Elif Hatun (2007), “İdil Ural Aydınlarının Türkiye Cumhuriyetine Göçü: Entelektüel Yayılımlar”, Dördüncüsü. İç/dış kültürel çalışmalar/göç ve kültür konulu seminer15-17 Eylül 2007, Işık Şile Üniversitesi, İstanbul.

22. KIRIMLI, Hakan, Kırım’dan Türkiye’ye Kırım Tatar Hicreti,

23. Tennant, Mehmet (2006), “Cumhuriyet Çağında İlk Göç: Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi” Yüksek lisans Tezi, T.C. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Bölümü, Mayıs 2006.

24. ÖKSÜZ, Hikmet, (2000), “Türk-Yunan Mübadelesinin Nedeni ve Bazı İstisnaları” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 48, Cilt: XVI, Kasım 2000.

25. Özdemir, Mustafa (2007), “A. II. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nda göç hareketleri”, Doktora, TC Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir, 2007.

26. PUTKARADZE, Shuşana (1998), Ocak-Mart 1998 sayısında yayınlanan makale: Fevzi Çelebi’nin “Çveneburebis Kartuli” kitabının “Muhacire Kartvelebi” bölümünden tercümesinin 27. www.chveneburi.net

27. Tibekaya, Muzaffar (2006), 19. Yüzyılın ikinci yarısında Kırım ve Kafkaslardan göç hareketleri ve Saruhan (Manisa) Sancağına göçler”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi / Türk Dünyası Araştırmaları DergisiCilt: VI, Sayı 2, Sayfa: 463-480, İzmir 2006.

28. TOKTAŞ, Şule (2010), “Göç ile Etnik ve Dini Kimlikler Arasındaki Etkileşimler: Yahudilerin Türkiye’den İsrail’e Göçü” Kesişen – Türkiye’de Çatışan Dini ve Etnik KimliklerQul Yayınları, Ankara, 2010, s. 289 – 313.

29. Yılmaz, Mehmet (2001), “Balkan Savaşı sonrası Türkiye’den Yunanistan’a Yunan göçleri” Türkiye Araştırmaları DergisiISSN 1300-5766, Sayı 10, Güz 2001.

30. Yüksel, Özgür İlke Şanlıer (2008), “Türkiye’den ABD’ye İlk Nesil Göçmenlerin Kitle İletişim Araçlarının Ulusötesi Kimlik Dönüşümüne Etkileri” DoktoraSosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eylül 2008.