Kısaca Türkiye’nin NATO üyelik süreci

Özetle Türkiye’nin NATO üyelik süreci

Türkiye’nin NATO üyeliği 4 Nisan 1949’da 12 ülkenin katılımıyla gerçekleşti. Türkiye başlangıçta NATO’dan çıkarıldı. 14 Mayıs 1950 seçimleri sonucunda iktidara gelen Demokrat Parti, NATO’ya katılım çabalarına hız verdi. Türkiye’nin NATO’ya katılma isteğinin nedenleri şöyle sıralanabilir:

1. NATO’ya katılarak, SSCB’nin devam eden tehdidi karşısında ülke topraklarının savunmasını kolaylaştıracağına inanılıyordu.

2. Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden biri olan Türkiye, Türk devlet adamları tarafından Batı’nın ayrılmaz bir parçası olarak görülüyordu. Bu nedenle, Batı’ya yönelik dış politikanın vazgeçilmez bir koşulu olarak NATO üyesi olmak gerekliydi.

Türkiye’nin NATO’ya katılım sürecinde Kore Savaşı’nın başlamasıyla birlikte Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Komutanlığı’na 4 bin 500 kişilik bir kuvvet göndermesi üyeliğine olumlu yansıdı. Türk askerinin bu savaştaki üstün başarısı tüm dünyanın dikkatini çekmiştir. Bu durum bazı Batı bloku ülkelerinin Türkiye’nin NATO üyeliğine yönelik itirazlarını büyük ölçüde azalttı.

Kore Savaşı, Türkiye için NATO’ya katılım konusunda önemli bir dönüm noktası olmuştur. Türkiye’nin NATO’ya katılmasını sağlayan bir diğer gelişme de Sovyetler Birliği’nin nükleer silahlara sahip olmasıydı. 1949’da Sovyetler Birliği resmen atom silahlarına sahip olduğunu açıkladı. Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği’nin olası bir nükleer saldırısına yanıt vermek için Sovyetler Birliği’ne yakın bölgelerde askeri üslere ihtiyaç duyduğuna inanıyordu.

Bunun için Türkiye’nin NATO’ya dahil edilmesini istedi. Gelişmeler sonucunda 15 Eylül 1951’de Ottawa’da toplanan NATO Bakanlar Kurulu, oybirliğiyle Türkiye ve Yunanistan’ın NATO üyeliğine davet edilmesine karar verdi. 22 Ekim 1951’de Türkiye ve Yunanistan’ın NATO’ya katılmasına izin veren bir protokol imzalandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi 18 Şubat 1952’de Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatının Antlaşma ve Protokolünü onaylayınca Türkiye resmen NATO’ya katıldı.